Koszty ubezpieczeń samochodu osobowego wykorzystywanego przy prowadzeniu działalności gospodarczej co do zasady, są zaliczane do kosztów uzyskania przychodu. Występują jednak pewne szczególne warunki i ograniczenia, wobec których takie wydatki nie mogą stanowić kosztu podatkowego. Ograniczenia w zaliczaniu kosztów ubezpieczeń do kosztów podatkowych dotyczą wyłącznie samochodów osobowych w rozumieniu ustawy o PIT i ustawy o CIT (art. 5a pkt 19a i odpowiednio art. 4a pkt 9a). Odnoszą się zatem do pojazdów samochodowych w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, z pewnymi wyjątkami, na które wskazują te definicje m.in. odnośnie pojazdów z wydzieloną częścią załadunkową. Niniejsze opracowanie przedstawia szczegółowe warunki tego rodzaju rozliczeń.

Ubezpieczenia OC, AC, NNW:

Ubezpieczenia OC, AC oraz NNW należy zakwalifikować do dwóch grup, według kryterium obowiązku ich zawierania. Zgodnie z nim obowiązkowym ubezpieczeniem samochodu osobowego będzie OC, natomiast ubezpieczenia AC i NNW są tymi dodatkowymi, które mogą lecz nie muszą zostać wykupione. W obecnym stanie prawnym – do końca 2018 r. zarówno OC, AC jak i NNW stanowią dla podatnika koszt uzyskania przychodu. Ustawy podatkowe stanowią jednakże o pewnym wyłączeniu dla tego rodzaju kosztów. Art. 23 ust. 1 pkt 47 PIT oraz 16 ust. 1 pkt 49 CIT stanowią, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro, przeliczona na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Treść przytoczonych przepisów wskazuje, iż ograniczenie w zaliczaniu do kosztów podatkowych składek ubezpieczeniowych występuje, jeżeli składka obliczana jest w proporcji do wartości przedmiotu ubezpieczenia (samochodu osobowego), a więc ma zastosowanie wyłącznie w przypadku ubezpieczeń AC. Innymi słowy, jeśli ubezpieczeniu AC podlega samochód o wartości przewyższającej limit 20 000 euro odliczyć w koszty należy składkę obliczoną od kwoty limitu a pozostała część składki odpowiadającą realnej wartości pojazdu należy wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów. Takie stanowisko potwierdzają również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach

Od 1 stycznia 2019 r. w myśl nowelizacji przepisów PIT i CIT wprowadzonych ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy PIT, CIT oraz niektórych innych ustaw, dla kosztów poniesienia składek ubezpieczenia obowiązywać będą nowe zasady rozliczeń dla celów podatkowych. Obejmują one samochody osobowe należące do środków trwałych podatnika – na gruncie PIT oraz wszystkie samochody osobowe – na gruncie CIT, które są używane w sposób mieszany tj. częściowo wykorzystywane są na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, częściowo zaś do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Ze znowelizowanych przepisów wynika, że w przypadku takich samochodów do kosztów uzyskania przychodów można będzie zaliczać składki na ubezpieczenie w części odpowiadającej wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia nieprzekraczającej 150.000 zł (zgodnie z nowym brzmieniem art. 23 ust. 1 pkt 47 PT oraz art. 16 ust. 1 pkt 49 CIT). Na marginesie, należy wskazać, iż od nowego roku pozostałe koszty związane z eksploatacją samochodów osobowych będą zaliczane do kosztów podatkowych w wysokości 75%, a same opłaty z tytułu umowy leasingu (raty leasingowe) będą zaliczane w koszty w wysokości do 150.000 złotych (225.000 złotych dla pojazdów elektrycznych).

Konkludując, przytoczone zasady rozliczania kosztów podatkowych z tytułu składek na ubezpieczenie, zarówno do końca 2018 r., jak i według nowych zasad tj. od 1 stycznia 2019 r., dotyczą samochodów stanowiących własność podatnika (środek trwały) jak i użytkowanych na podstawie umów leasingu, umów najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. Zmieniony zostaje jednak limit wartości samochodu dla celów ubezpieczenia z 20.000 Euro na 150.000 złotych.

Ubezpieczenia GAP:

W przypadku leasingu samochodów osobowych częstą praktyką staje się wykup ubezpieczenia typu GAP (ang. Guaranteed Asset Protection), z którego pokrywa się różnicę pomiędzy wartością pojazdu a jego wartością rynkową z dnia szkody całkowitej – ubezpieczenie od utraty wartości samochodu osobowego. Dla możliwości zaliczenia kosztów tego ubezpieczenia w całości do kosztów podatkowych ważne jest to co stanowi jego przedmiot. Jest to utrata wartości ubezpieczonego – a nie sam samochód osobowy – w okresie ubezpieczenia. Będzie to zatem strata, jaką poniesie ubezpieczony wynikająca z różnicy pomiędzy wartością początkową a wartością rynkową pojazdu ustaloną na dzień powstania szkody całkowitej w ubezpieczeniu autocasco (np. na dzień kradzieży). W związku z tym, składki ubezpieczenia GAP, tal jak składki OC i NNW nie będą podlegać ograniczeniom z art. 23 ust 1 pkt 47 PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 49 CIT. Takie stanowisko również potwierdzają organy podatkowe (przykładowo: interpretacja Dyrektora IS w Bydgoszczy z dnia 18 marca 2016 r.).